چه عواملی باعث کاهش راندمان اتاق تمیز می‌شوند؟

چه عواملی باعث کاهش راندمان اتاق تمیز می‌شوند؟
31 فروردین 1404
تحریریه اکیاس کلایما

اتاق تمیز (Cleanroom) محیطی کنترل‌شده است که برای حفظ سطح مشخصی از آلودگی طراحی می‌شود. اما گاهی با گذشت زمان یا اجرای ضعیف، راندمان اتاق تمیز کاهش یافته و کارایی آن در جلوگیری از آلودگی زیر سوال می‌رود. در این مقاله، مهم‌ترین عواملی که باعث کاهش عملکرد و راندمان اتاق تمیز می‌شوند را بررسی می‌کنیم.

عملکرد نامناسب سیستم تهویه (HVAC)

سیستم تهویه قلب تپنده اتاق تمیز است. در صورت طراحی غیراستاندارد یا نگهداری نامناسب، موارد زیر اتفاق می‌افتد:

  • نوسان فشار مثبت/منفی
  • افزایش ذرات معلق در هوا
  • دمای نامطلوب برای فرآیند یا پرسنل

راه‌حل:

  • بررسی دوره‌ای جریان هوا، فشار و فیلترها
  • استفاده از فیلترهای HEPA/ULPA باکیفیت
  • نصب سنسورهای هوشمند برای پایش دائمی

بیشتر بخوانید | برنامه ریزی در اتاق تمیز

ورود ذرات آلاینده توسط افراد یا تجهیزات

یکی از شایع‌ترین دلایل افت راندمان، آلودگی ناشی از عوامل انسانی یا ماشین‌آلات است:

  • پوشش نامناسب کارکنان (مثل عدم استفاده از گان یا کلاه ایزوله)
  • استفاده از تجهیزات غیراستریل
  • بازماندن درب‌ها به مدت طولانی

راه‌حل:

  • آموزش پرسنل در زمینه اصول ورود به اتاق تمیز
  • استفاده از تجهیزات اتوماسیون برای ورود و خروج
  • نصب هواشور (Air Shower) در ورودی

طراحی و ساخت غیر اصولی

برخی اتاق‌های تمیز از ابتدا با اشتباهات ساختاری طراحی می‌شوند که باعث افت راندمان می‌گردد:

  • نداشتن فشار مناسب بین نواحی
  • انتخاب نادرست متریال برای کف، دیوار یا سقف
  • زاویه‌های غیر قابل شست‌وشو (تجمع گرد و غبار)

راه‌حل:

  • طراحی طبق استاندارد ISO 14644 و GMP
  • مشاوره با شرکت‌های تخصصی طراحی اتاق تمیز
  • بازنگری دوره‌ای طراحی در فاز بهره‌برداری

نگهداری و کالیبراسیون نامناسب تجهیزات

تجهیزاتی مانند مانیتورهای ذرات، فشارسنج‌ها یا فیلترهای هوا اگر کالیبره نباشند، داده‌های نادرست ارائه می‌دهند و کنترل کیفیت را مختل می‌کنند.

راه‌حل:

  • تدوین برنامه نگهداری و کالیبراسیون منظم
  • استفاده از تجهیزات کالیبره‌شده دارای گواهی
  • ثبت و آرشیو داده‌ها برای ردیابی

بیشتر بخوانید | اهمیت سیستم مانیتورینگ در اتاق تمیز

کمبود آموزش و آگاهی در پرسنل

پرسنل آموزش‌ندیده می‌توانند بدون اینکه بدانند عامل اصلی آلودگی و کاهش راندمان باشند:

  • لمس سطح‌های حساس
  • جابجایی نامناسب مواد
  • رفتارهای غیرمجاز (مثل صحبت زیاد یا دویدن در اتاق تمیز)

راه‌حل:

  • آموزش‌های مستمر با شبیه‌سازی سناریوهای واقعی
  • مانیتورینگ رفتاری با دوربین یا سنسور
  • نصب پوسترها و یادآورها در محیط

نبود پایش مستمر (Monitoring)

عدم استفاده از سیستم‌های مانیتورینگ لحظه‌ای باعث می‌شود بسیاری از نوسانات در کیفیت محیط به موقع شناسایی نشوند.

راه‌حل:

  • استفاده از اتوماسیون Cleanroom با سنسورها و هشداردهی
  • تهیه گزارش‌های دوره‌ای برای تحلیل عملکرد
  • نصب سیستم‌های BMS یا EMS برای یکپارچه‌سازی داده‌ها

 

نگهداری نامناسب از ساختار فیزیکی

  • ترک خوردن کف یا دیوارها
  • آلودگی در سقف‌های معلق یا گوشه‌های اتاق
  • نشت هوا از درزها یا فضاهای بدون درزگیری

راه‌حل:

  • بازدید ماهانه و تعمیر فوری آسیب‌ها
  • استفاده از متریال آنتی‌باکتریال و قابل شستشو
  • طراحی بدون لبه تیز و با زاویه‌های R

بیشتر بخوانید | اشتباهات رایج اتاق تمیز

نتیجه‌گیری

راندمان یک اتاق تمیز تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد؛ از طراحی اولیه گرفته تا نحوه عملکرد پرسنل و نگهداری تجهیزات. برای حفظ کیفیت محیطی مطلوب، لازم است کنترل دائمی، آموزش مستمر و طراحی استاندارد با همکاری تیم‌های تخصصی در دستور کار قرار گیرد.

اگر قصد دارید راندمان اتاق تمیز فعلی خود را افزایش دهید، یا در حال طراحی یک Cleanroom جدید هستید، اکیاس آماده ارائه مشاوره، طراحی و اجرا با بالاترین سطح کیفی است.

مقالات مرتبط

تعمیر و نگهداری دستگاه هواساز به چه صورت است ؟ 25 بهمن 1402
10 قانون مهم برای برنامه‌ ریزی و مدیریت اتاق تمیز 24 اسفند 1403
اهمیت هواساز در داروسازی چیست؟ 11 خرداد 1403
کاربرد دستگاه فن کویل در صنایع 12 بهمن 1402
چیلر اسکرو چیست؟ 5 خرداد 1403
تعمیر و سرویس دستگاه فن کویل 4 بهمن 1402

محصولات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ایکیا

اکیاس کلایما، شرکتی پیشرو در صنعت تهویه مطبوع، با بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت، طیف گسترده ای از محصولات و خدمات تهویه مطبوع را به مشتریان خود ارائه می دهد.

ارتباط با ما